Aşırı terleme tedavisi; vücutta belirli sebeplere bağlı olarak oluşan aşırı terleme probleminin medikal, doğal ve cerrahi müdahalelerle etkisinin azaltılması ve tedavi edilmesi işlemidir.

Terleme, vücutta çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişen ısı artışına karşı ısının düşürülebilmesi için vücudun gösterdiği doğal bir savunma mekanizmasıdır. Genellikle heyecan, korku ya da fiziken efor sarf ettiğimiz durumlarda ortaya çıkar. 

Sıcak havalarda ya da egzersiz sonralarında doğal olarak vücut terler. Bu, kendini koruma yollarından biridir. Bunların aksine terlemeye neden olmayacak durumlarda da görülebilir. Kişinin sosyal ve iş yaşamını olumsuz etkilediği gibi psikolojik olarak da kendisinin kötü hissetmesine yol açabilir.

Aşırı Terleme (Hiperhidrozis) Nedir?

Aşırı terleme yani hiperhidrozis; herhangi bir faktöre bağlı olmadan gelişen fazla terleme durumu olarak tanımlanır. Temel olarak terleme ise; vücudun ısı kontrolünü sağlamak ve dengede tutmak için geliştirdiği fizyolojik olaydır. Bu durumdan şikayetçi olan hastaların hareket etmesi, sıcak ortamda bulunması gibi durumlarda olmasına gerek yoktur. Hastalar oldukları yerde terleyebilir, vücudundan fazla ter açığa çıkabilir hatta ellerinden damlayabilir.

Hiperhidrozis hastalığı; herhangi bir rahatsızlığa ya da kullanılan ilaca bağlı olarak görülebilir. Avuç içi, koltuk altı ve ayak tabanı genelde aşırı terlemenin görüldüğü bölgeler olsa da nadir durumlarda boyun ve baş bölgesinde de görülebilir. Yemek esnasında oluşan terleme ise “Frey Sendromu” olarak adlandırılır. 

Aşırı terleme durumu yaygın olarak; solunum sitemine bağlı hastalıklarda, kalp damar rahatsızlıklarında, hormonal ya da nörolojik durumlarda, enfeksiyon oluşmasına, kullanılan ilaçlara ya da zehirlenmeye bağlı olarak farklı nedenlerle meydana gelebilir. Bölgesel görülen aşırı terleme durumu, terleme problemlerine kıyasla daha çok görülür. Bunun nedeni henüz belirlenmemiş olsa da temel problem sinir sisteminin düzensiz çalışması olarak kabul edilir.

Aşırı terleme hastaları normal hastalara göre 40 kat daha fazla ter atabilir. Türkiye’de nüfusun % 1’inde görülen bu problem tıp literatüründe ter bezlerinin aşırı düzeyde çalışması olarak tanımlanır. Tedavi edilebilen bir problemdir.

Aşırı Terlemeye Neden Olan Faktörler Nelerdir? | Aşırı Terleme Tedavisi

Aşırı terlemeye yok açan faktörler için pek çok cevap olsa da şu şekilde özetlenebilir:

• Psikolojik problemler, sempatik sinir sisteminin fazla aktif olması
• Obezite hastalığı, tiroit bezinin fazla çalışması
• Menopoz ve hamilelik süreci
• Enfeksiyon hastalıkları, HIV/AIDS hastalığı
• Solunum yetmezliği, sıtma
• Şeker hastalığı, gastrit
• Guatr, gut hastalığı
• Hipoglisemi
• Kalp yetmezliği ve bazı kanser türleri
• Tüberküloz ve metabolizmaya bağlı gelişen hastalıklar

Halk arasında sıcak basması olarak tanımlanan hiperhidrozis problemi kişiyi yaşamında zorlayıcı bir unsur ise doktora başvurması önemlidir. Yukarıda verilen faktörler sebep olabildiği gibi başka etkiler de aşırı terlemeye yol açabilir.

Aşırı terleme sorunu yaşayan hastaların yaklaşık %60’ının ailesinde de bu sorun görülmektedir. Bebeklerde de fazla terleme görülebilir. Sıcak havalarda bebeğin kat kat giydirilmesi bu soruna zemin hazırlayabildiği gibi farklı etkenler de yol açabilir. 

Böyle bir durumun görülmesi halinde hemen doktora başvurulmalıdır. Nedeni saptanamayan primer hiperhidrozis durumunda genellikle problemin genetik olarak aktarıldığı ya da sinir sitemine bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir.

Gece Aşırı Terleme Neden Olur? | Aşırı Terleme Tedavisi

Hiperhidrozis hastalarının bazısında gece uyurken görülen fazla terleme durumunda pek çok faktör etkili olabilir.

• Kişide görülen farklı hastalıklar 
• Gece kıyafetlerinin ya da yatak örtüsünün kalın olması
• Kullanılan ilaçların yan etkileri
• Alkol kullanımı 
• Gün içinde tüketilen gıdaların fazla baharatlı olması
• Su tüketiminin yetersiz olması

Ayrıca “Ter Kokusu Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri” ve “Koltuk Altı Kararması Nasıl Geçer?” yazılarımıza da göz atmayı unutmayın!

Aşırı Terleme Hangi Belirtilerle Ortaya Çıkar?

Ortalama 25 yaşlarında görülmeye başlanan aşırı terleme sorununda doktorun tanı koyabilmesi için bazı belirtiler incelenir. Kişinin bulunduğu ortamın özelliklerinden bağımsız olarak ayaklarında ve ellerinde soğukluk nem görülebilir. Hastalığın belirtileri şu şekildedir:

• Kişinin iş-yaşam kalitesinin bozulması
• 25 yaşından önce görülmeye başlanması
• Genetik olarak aile bireylerinde görülmesi
• En az haftada bir kere terleme atağı olması
• Uykuda terleme sorunu olmaması
• Simetrik terleme görülmesi 

Tanı konulabilmesi için bu belirtilerin en az 6 ay boyunca bölgesel ya da aşırı terleme görülmesi gerekmektedir. Başlangıç yaşı yaklaşık 25 olsa da bu yaştan önce ayak ve ellerde terleme görülebilir. Ayrıca bu sorun kişinin yaşam kalitesini bozduğu için psikolojik sorunlara yol açabilir. Bölgesel olarak terleme sorunu görünen alanlarda mantar enfeksiyonu da sıklıkla görülmektedir.

Aşırı Terlemeye Bağlı Gelişen Komplikasyonlar Nelerdir?

Ter atılan bölgelerde oluşan; deri döküntüleri, egzama, mantar ve bakteri enfeksiyonları aşırı terleme komplikasyonları arasında yer alırken psikolojik ve sosyal problemler de görülmektedir. Sağlığa direkt olarak zarar veren bir durum olmasa da yaşamı kısıtlayan ve kalitesini düşüren bir sorun durumundadır.

Aşırı Terleme (Hiperhidrozi) Tanısı Nasıl Konur?

Sağlık kuruluşlarında doktor tarafından yapılan muayene doğrultusunda hastanın; kilosu, kan basıncı, nörolojik muayenesi ve kan tetkikleri yapılarak tanı konulur. Herhangi bir sebebe bağlı olmadan gelişen primer bölgesel hiperhidrozis durumunda ek testler uygulanmamaktadır.

Hastalığın tanısı kendine özgü belirtiler gösterdiği için kolaylıkla tespit edilebilir. Dikkat edilmesi gereken husus; diyabet, hormon bozukluğuna bağlı gelişen feokromositoma ve hipertiroidi gibi hastalıklardan ayırt edilmesidir. Bu tip durumlarda terleme bölgesel değil vücudun genelinde gözlemlenmektedir.

Aşırı Terleme Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aşırı terleme için tedavi planı; hangi sebepten bu sorunu yaşadığı ve gösterdiği belirtiler incelenerek kişiye özel olarak hazırlanmaktadır. Genel terleme ya da primer bölgesel terleme durumunda uygulanan yöntemler değişiklik gösterebilir. 

Bölgesel uygulanan, cerrahi prosedür içermeyen işlemler ve oral olarak kullanılan ilaçlarla terlemenin azaltılması mümkündür. İyontoforez uygulaması genelde ellerde görülen terleme içi uygulanır. Bot0ks uygulaması ise ayak el ve koltuk altında uygulanır.

Koltuk altı bölgesinde tedavi edilemeyen terleme durumunda cerrahi işlem uygulanabilir ya da ter bezleri bu yöntemle çıkarılabilir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile endoskopik cihazlarla da işlem yapılmaktadır.

Özellikle koltuk altında geçmeyen terleme durumunda sempatik sinir zincirine müdahalede bulunulabilir. Günümüzde bu cerrahi yöntemler endoskopik olarak da yapılabilmektedir. 

Aşırı Terleme Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?

Ciltte aşırı terlemenin etkisini azaltıcı ve kaldırıcı birçok farklı uygulama tekniği bulunmaktadır. Bu teknikler arasında cerrahi süreçleri içermeyen doğal yöntemlerle beraber, etkiyi tamamen geçirecek medikal müdahaleler gibi birçok farklı uygulama yer alır.

Aşırı terleme tedavisi sürecinde kullanılan teknikler arasında şunlar sayılabilir:

Terleme Engelleyici Krem ve Spreyler

Aşırı terleme problemlerinde tercih edilen ilk uygulama sprey ve kremlerdir. Uygulandığı alanda etkili olabilmesi için; haftada birkaç kere yüksek dozlarda uygulanması gerekmektedir. Ömür boyu devam edilmesi gereken bir yöntemdir. Uzun süre kullanımda ciltte tahriş oluşabilir, ilaçların etkisinde azalma görülebilir.

Hafif seviyede görülen terleme problemlerinde sprey, jel ve krem gibi ilaçlar daha etkili olabilir. Genelde gece sprey ve alüminyum tuz içerikli solüsyonlar kullanılsa da alerjik reaksiyon oluşturma, tahriş etme ve cildin boyanması gibi komplikasyonlar gelişebilir. Günümüzde kullanımı çok fazla tercih edilmemektedir.

İyontoferez (Elektrik Akımı) Uygulaması

İyontoferez tedavisi; elektrik akımının kontrollü bir şekilde uygulanması işlemidir. Ayak ve ellerin terlemesinde özel bir teknoloji donanımı kullanılarak uygulanmaktadır. Kalbinde pil, vücudunda metal protez olan hastalara, hamilelere ve epilepsi hastalarına uygulanmamaktadır.

En çok ellerde etkisini göstermektedir. Tedavi sırasında kullanılan elektrik akımı en düşük voltajdan başlanarak yavaş yavaş artırılır. 2-3 güne bir uygulanan işlem yaklaşık 10 dakika sürmektedir. Bu işlem ciltte yanma ya da kızarıklık gibi komplikasyonlara yol açabilir. 

Botoks Enjeksiyonu (Botulinum Toksin) Uygulaması

Botoks enjeksiyonu; hiperhidrozis tedavisinde en çok uygulanan yöntemlerden biridir. Bölgesel olarak koltuk altı, ayak ve ellerdeki terlemeye yol açan sinirlerin felç edilmesi sağlanır. Böylelikle ter bezlerinin çalışması durdurulur. İşlemden sonra 6 ay boyunca terleme problemi önlenir. Bu süreden sonra tekrar uygulanması gereklidir. Yan etkisi olan bir uygulama değildir.

Ayrıca botoks enjeksiyonu hakkında daha detaylı bilgi almak için “Botoks Nedir, Nasıl Yapılır?” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Cerrahi Müdahale (Hiperhidrozis Ameliyatı)

Cerrahi operasyon, aşırı terleme problemi için en net çözümdür. Hiperhidrozis ameliyatı olarak adlandırılan bu işlemde koltuk altına liposuction uygulandığı gibi derisi cerrahi işlemle çıkarılır. Bu uygulama günümüzde artık kullanılmamaktadır. 

Klipsli ETS olarak adlandırılan işlem, tüm dünyada uygulanmaktadır. Terlemeyi gerçekleştiren sempatik sinir zincirine terlemesi için ileti götüren bölgenin klips ile kapatılmasıdır. Genel anestezi altında uygulanmaktadır.

• Koltuk altı bölgesine 1 cm boyutunda 1-2 tane kesi açılır. Bu kesiden girilen özel aletler ile terleme iletisini taşıyan kısım klipslenir. 
• Ameliyat ortalama 30-60 dakika sürer. Hastanın durumuna göre genelde hastanede 1 gün gözetim altına alınır, ikinci gün taburcu olur. 
• İyileşme süreci 1 haftadır. Bu süreden sonra hasta günlük yaşamına ve iş hayatına dönebilir.
• Koltuk altında ve ellerde kullanılan yöntem torakal sempatektomidir. 
• Bu işlemde fazla terlemeyi sağlayan sinirler tamamen çıkarıldığı ve kesildiği için geri dönüşü olan bir uygulama değildir.
• Bazı hastalarda sinirlerin yakılması için koter ya da sıkıştırılması için klips kullanılabilir. İşlem yapılan sempatik sinir sistemini görevi yalnızca terleme iletisini taşımak olduğu için herhangi bir komplikasyon oluşmaz.
• Ameliyattan sonra refleks kaybı, his azalması ya da felç olması gibi durumlar söz konusu değildir.

İlaç Tedavisi

Aşırı terlemesinde kullanılan ilaçlar sistemik ya da oral olarak uygulanır. İçeriğinde; beta bloker, clonidine hydrochloride ve antikolinerjikler gibi maddeler bulunur. Bu tip ilaçlar ter bezlerinin uyarılmaması için etki sağlar, vücudun genelinde oluşan terleme düzeyini düşürür. Fakat uzun süre kullanıldığında ciddi derecede yan etkiler oluşabilir. Bu nedenle uzun süre kullanımı tavsiye edilmemektedir.

Aşırı Terleme Doğal Yollarla Önlenebilir Mi? 

Aşırı terleme probleminde doğa ya da bitkisel yolla çözüm olduğu düşünülen hiçbir uygulama tedavi yöntemi olarak değerlendirilmez. Bu problemi yaşamanız durumunda doktora başvurmalı, tıpta kullanılan kanıtlanmış yöntemleri tercih etmelisiniz. 

Aşırı Terleme Probleminde Hangi Bölümde Muayene Olunmalıdır?

Hiperhidrozis sorunu yaşayan bireyler sağlık kuruluşlarının göğüs cerrahisi bölümüne muayene olmalıdır. Cerrahi işlemi tercih eden hastaların göğüs cerrahisi uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekir. Hastalığa neden olan faktörler arasında başka hastalıklar varsa o sorunla ilgili alandaki hekime başvurmalıdır. Cilt üzerinde aşırı terlemeye bağlı olarak oluşan cilt hastalıklarında hastanın cilt doktoruna başvurması önemlidir. Aşırı terleme hastalığı zamanla kendiliğinden geçebilecek bir sorun değildir. Bunun için doktora muayene olarak sizin için en uygun olan tedavi yöntemini tercih etmelisiniz.