Çarpık bacak veya yaygın kullanımı ile parantez bacak, bacaklarda doğal asimetrik görünümden sapma veya kemik yapısına bağlı şekil bozukluğu olarak tanımlanan bir durumdur. Estetik bir problem olmasının yanında bu bacak yamukluğu ve eğriliği durumu zamanla içe veya dışa doğru daha fazla ilerleyerek yürüme gibi fonksiyonel durumları da olumsuz etkileyebilmektedir.
Genellikle doğuştan kemik gelişimine bağlı olarak oluşan çarpık (parantez) bacak; travmalar, ergenlik sonrası kemiklerde büyüme bozuklukları, yanlış duruşlar ve kemik yumuşamasına bağlı hastalıkların gelişmesi sonucu sonradan da oluşabilmektedir. Bu sebeple kişilerde bacak çarpıklığı ve çapraz bacak görüntüsü farklı süreçlerle gelişmiş olabileceğinden müdahaleleri de farklılaşabilmektedir.
Doğuştan olmayıp sonradan gelişen bacak eğriliği durumları genellikle eklem kıkırdağını etkileyen faktörler (osteoartrit), kemik sağlığını etkileyen hormonal durumlara bağlı olarak oluşur ve aşama aşama bacaklarda x (dışa doğru) veya o (içe doğru) şeklinde bacak yamukluğu gelişebilir.
Çarpık (Parantez) Bacak Nedir ve Neden Olur?
Genellikle yaygın şekilde doğuştan kemik yapısına bağlı olarak oluşan veya sonradan kemik ve kıkırdak yapısına etki eden hormonal dengesizlikler gibi faktörlerle gelişen çarpık bacak durumu bir bacak eğriliği problemidir. Parantez bacak, x bacak veya o bacak gibi isimlerle de kullanılan bu bacak çarpıklığı problemi tamamen kemik yapısına bağlı bir durumdur.
Kemik yapısına bağlı olmayıp kas ve yağ dokusuna bağlı olan yamuk bacak görünümü egzersiz ve ameliyatsız estetik uygulamalarla tedavi edilebilmektedir. Ancak kemik yapısına bağlı bacak eğriliği ameliyatsız yöntemlerle düzeltilememektedir, bunun yerine cerrahi müdahaleler gerekli olmaktadır.
Parantez bacak görünümü kişilerde farklı süreçlerle gelişmiş ve aynı zamanda kemik düzensizliği ve asimetrik uyumu açısından da farklı şekilde çarpıklık durumu oluşmuş olabilir. Genel olarak çapraz bacak görünümü kişilerde şu nedenlere bağlı olarak gelişir:
- Doğuştan genetik faktörlere bağlı olarak kemik ve kıkırdak eğriliği gelişmesi
- Travmalara bağlı kemiklerin hasar görmesi sonucu yamuk bacak durumu oluşması
- Büyüme plaklarının çalışmaması ve asimetrik olarak kemiklerin büyümesi
- Raşitizm yani D vitamini eksikliği ile kemik yumuşaması sonucu çarpık bacak oluşumu
- Osteomalazi ve Osteoartrit gibi kemik ve kıkırdaklara yönelik rahatsızlıkların gelişmesi
Bu sayılanlarla birlikte yağ ve kas dokusunun dengeli bir şekilde dağılmaması, çocukluk ve kemiklerin gelişim evresinde hatalı fiziksel duruşlar, kemiğe bağlı yapısal bozukluklar gibi çeşitli nedenlerle çarpık bacak sorunu meydana gelebilir.
Çarpık Bacak Nasıl Oluşur?
Parantez yani çarpık bacak X bacak yapısı (varus deformitesi) ve “O” bacak yapısı (valgus deformitesi) olarak iki farklı şekilde görülmektedir. Bacaklardaki kemiklere bağlı olarak eğrilik içe doğru çarpıklık oluşturursa bu “O” bacak eğriliği olarak isimlendirilir, aynı şekilde yamukluk dışa doğru olursa bu durumda X bacak eğriliği durumu olmaktadır.
X bacak tedavisi süreci genellikle cerrahi bir süreçtir. Uzman cerrah uygun dışa dönük olan ve x görünümünü andıran bacaklara normal form kazandırmak için kemiklerde gerekli müdahaleyi ona göre sağlamaktadır. Aynı şekilde bacakların içe dönük yapıda o görünümünde olduğu durumlarda da cerrah içer dönük bacakları dışa dönüklük derecesini arttıracak şekilde kemikler üzerinde gerekli müdahaleyi gerçekleştirmektedir.
Her iki tedavi sürecinde de cerrah protez takılması gibi kemikleri destekleyici medikal cihazlardan yararlanır, bacaklarda gereken asimetriyi ve doğal görünümü sağlar. Ayrıca bacak eğriliği ameliyatı sürecine dair daha detaylı bilgi alabileceğiniz “Çarpık Bacak Ameliyatı Nasıl Yapılır?” yazımıza göz atabilirsiniz.
Parantez Bacak Teşhisi Nasıl Konur? | Çarpık Bacak Estetiği
İlk teşhis, çocuğunu gözleyen anne babaların doktora tedavi için başvurması ile konulmaktadır. Çocukların görsel olarak takip edilmesi ise erkenden tedavi mümkün olsa da diğer yetişkin bireyler de doktor tedavisinden yararlanabilir.
Doktor tarafından çarpık bacak teşhisinin konulabilmesi için hastanın sağlık geçmişi değerlendirilerek detaylı bilgi elde edilir. Bacakların şeklindeki bozukluğa neden olabilecek yürüme bozuklukları, sağlık problemleri ya da genetik yatkınlık olup olmadığı araştırılır.
Doktor tarafından hastaya kas iskelet muayenesi yapılarak;
- Duruş bozukluğu
- Yürüme şekli ve yürüme bozukluğu
- Bacakların birbiri le eşit olup olmadığı
- Bacak kaslarının yeterli gelişme düzeyine sahip olup olmadığı belirlenmektedir.
Hekim tarafından yapılan diğer incelemeler ise şunlardır:
- Vücuttaki kalsiyum oranı
- D Vitamini’nin yeterlilik düzeyi
- MR
- Ortoröntgenogram yani bacak filmi
Hastaya uygulanan tüm bu tetkikler doğrultusunda uygulanacak olan estetik yöntemleri doktor tarafından detaylı olarak bilgilendirilir.
Çarpık Bacak Düzelir mi? | Parantez Bacak Estetiği
Parantez yani çarpık bacak düzeltme işlemi için bacaklardaki eğriliğin durumu uzman doktor tarafından iyice değerlendirildikten sonra uygun tedavi yöntemi belirlenebilecektir. Çarpık bacak tedavisi kemik eğrilmesine bağlı olarak gelişen ve sonrasında x veya o şeklinde içe veya dışa dönük yamuk bir görüntü oluşturan bir problemse bunun tek ve kesin çözümü ameliyat uygulamasıdır.
Çarpık bacak ameliyatını kemik, kas ve eklem yapısı sorunlarına bağlı problemlere çözüm üreten ortopedik cerrahi uzmanları gerçekleştirmektedir. Ortopedik cerrahiler, bacak eğriliği ve bacaklardaki her türlü eklem problemine en uygun müdahaleyi sağlayan deneyimli uzmanlardır. Kemik ve eklem problemlerine bağlı olmayan ancak görünüm olarak bacak eğriliği ve yamukluğu gibi estetik kaygılara sebep olan sorunlarda ise ameliyatsız uygulamalar ve doğal teknikler etki sağlayabilmektedir.
Çarpık Bacak Nelere Yol Açar?
Bacak yamukluğu ve çapraz bacak görünümü erkeklerde ve kadınlarda gelişim olarak farklılaşmamaktadır, genelde doğuştan veya sonradan gelişme açısından eşit değerlendirilebilir. Ancak kadınlarda hamilelik gibi hormonal etkilere bağlı olarak kemik yapısını etkileyen durumlar daha sık olduğundan kadınlarda sonradan gelişen çarpık bacak problemi daha yaygın olabilecektir. Parantez bacak oluşumu gerekli tedavi ve müdahalelerin uygulanmaması sonucu daha da gelişmişse ilerleyen evrede şunlar gözlenebilir:
- Dengesiz bacak yapısından dolayı yürüme işlevinde zorlanmalar
- Kemik, kas ve eklem dokusuna oluşan baskılar sonucu artan ağrılar
- Koşma, merdiven çıkma gibi aktivitelerin yapılmasında aşırı zorluk
- Eklem ve kıkırdak hasarı ile diğer eklem rahatsızlıklarının gelişmesi
- Psikolojik kaygıların artması ile sosyal yaşamın kısıtlanması
Bacak Eğriliği Ameliyatı Riskli mi? | Çarpık Bacak Estetiği
Kemik, eklem ve bağ dokusu üzerinde uzmanlaşmış ortopedik cerrahlarca gerçekleştirilen çarpık bacak eğriliği ameliyatları bazı riskleri içerebilmektedir. Genelde uzman cerrah tarafından gerçekleştirildiği takdirde operasyonun estetik ve fonksiyonel açıdan riskleri minimal düzeydedir.
Ameliyat sürecinde ihmaller ve hatalar sonucu gelişebilecek riskler şunlar olabilir:
- Hijyenik ihmaller sonrası enfeksiyon kapılması ve enfeksiyonun yayılması
- Gerekli önlemler alınmadıysa pıhtılaşma veya sürekli kanamaya dair komplikasyonlar
- Operasyon sırasında sinir dokusuna hasar verilmesi sonucu geçici riskli duyu kaybı
- Ameliyat sonrası iyileşme sürecindeki ihmallerle enfeksiyon ve benzeri yan etkiler
Ameliyatsız Çarpık Bacak Eğriliği Düzeltme Yöntemleri Neler?
Kemik ve eklem sorunlarına bağlı olmayan veya hafif derecede daha gelişmemiş ve çarpık bacak görünümünü almamış eğri yapıdaki bacaklar için doğal birkaç uygulama bulunur. Bunlar genel olarak şu şekildedir:
- Özel ortopedik tabanlı ayakkabılar ve destekleyici diz bandı kullanılması
- Bacak eklemlerini destekleyen kasları güçlendirici egzersizler
- Düzenli fizik tedavi uygulamaları ile destek alınması
- Eklem baskılarını hafifleteceğinden zayıflama programları
- Kalsiyum, D vitamini ve protein destekli beslenme
Bu yöntemler henüz gelişmemiş bacak çarpıklığı durumlarında oldukça etkili sonuç vermekte ve eğriliğin gelişmesine engel olmaktadır. Ancak tedavi sürecine dair öncesinde ortopedik uzmana danışmanız en sağlıklı karar olacaktır.
