Kadim tedavi uygulamalarının günümüzdeki modern sağlık biçimlerine uygulanarak hastaların tedavisinde kullanılması geleneksel ve tamamlayıcı tıp olarak adlandırılmaktadır. Uygulanan yöntemlerin amacı, klasik tıp yöntemlerine katkı sağlayarak bütünsel bir tedavi gerçekleştirilmesidir.
Geleneksel yöntemlerin bazısı binlerce yıldır kullanılan tekniklerdir bazısı ise günümüze uyarlanarak modernize edilmiş tıp uygulamalarıdır. Yeni geliştirilen teknikler de bunların içinde yer almaktadır.
Tamamlayıcı tıp uygulamalarının yetkisi olmayan bireyler tarafından uygulanmaması ve usule uygun gerçekleştirilmesi amacıyla 24.10.2014 tarihinde Resmî Gazete’de yönetmelik yayınlanmıştır. Yönetmeliği kapsamı; tedaviyi uygulayan hekimlerin yalnızca kendi branşlarında tedavi uygulayabilmesini içermektedir.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) Nedir?
Fiziksel ve ruhsal hastalıkların tedavi edilmesi, hastalığın tanısının konulması, korunma yöntemleri ve iyileştirme uygulamaları “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp” kavramının içeriğini oluşturmaktadır. Geleneksel yöntemler tarih boyunca çeşitli inanç ve kültürlerde günümüze miras olarak kalan modern, modern sağlık tedavilerini destekleyici beceri ve uygulamalar bütünüdür.
Toplumda görülen fiziksel ve ruhsal hastalıkların teşhis ve tedavi edilmesi ile Batı tıbbına destek vermektedir. GETAT yöntemleri kendi kültürümüzde; Roma, Bizans, Ortadoğu, Roma ve Anadolu uygarlıklarından gelmektedir. Eski çağlarda insanlar hastalıkların korunmasında ve tedavi edilmesinde birçok yöntem denemişlerdir. Bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Şifalı otlar, bitkiler
- Hayvansal ürünler
- Hayvanlardan elde edilen gıdalar
- Şifalı su kaynakları
Tarh boyunca denenen geleneksel yöntemler kültürler aracılığı ile nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşmıştır. Geleneksel yöntemler modern tıp uygulamalarından çare bulamayan bireyler için tamamlayıcı yöntemlerdir. Bazı durumlarda modern ve geleneksel tıp uygulamaları birlikte uygulanmaktadır.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Felsefesi
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları felsefe olarak bulunduğu coğrafyaya ve kültüre göre değişiklik göstermektedir. Her kültür farklı inanç, din ve kültüre sahiptir. Bu özellikler birleşerek tıbbi ritüeller oluşturmaktadır. İnsanların kişisel sağlıklarında ihtiyaç duydukları tedavi yöntemlerini geliştirmektedir.
Yalnızca fiziksel değil ruhsal hastalıkların tedavisinde ve bu hastalılardan korunmada bilgi ve birikim ile katkı sağlamaktadır. Modern sağlık uygulamalarında cerrahi işlemlerin ve ilaç kullanımının minimum seviyede tutulmasına katkı sağlar. Bu sebeple “alternatif tıp” olarak adlandırılmamalıdır. Bu yöntemler kişinin sağlığında “tamamlayıcı” bir rol üstlenen “geleneksel” tedavi uygulamalarıdır.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri Nelerdir?
Geleneksel tıp yöntemlerinin uygulaması Resmî Gazete’de yayınlanan karar ile hekimler ve kendi branşlarında uygulamaları amacıyla diş doktorlarına verilmiştir. Alternatif tıp yöntemlerini uygulayacak olan hekimlerin kendi alanlarında kurs almaları ve sertifikaya sahip olmaları zorunludur.
Yönetmelik kapsamında belirlenen tedavi uygulamaları şu şekildedir:
- Bitkisel tedavi (Fitoterapi)
- Sülük uygulaması
- Homeopati
- Kayropraktik
- Larva Uygulaması
- Hipnoz
- Apiterapi
- Mezoterapi
- Hacamat
- Müzik Terapi
- Ozon Terapi
- Refleksoloji
- Akupunktur
- Proloterapi
- Osteopati
Yukarıda sayılan tedaviler haricinde uygulanan birçok geleneksel tıp uygulamaları bulunmaktadır. Genellikle şu durumlardan şikayetçi olan bireyler tamamlayıcı tıp tedavilerine başvurulmaktadır:
- Nefes darlığı
- Yara tedavisi
- Eklem ağrıları
- Omuz ve dirsek ağrıları
- Menisküs yırtılmaları
- Kas ve kemik ağrıları
- Boyun ve bel fıtığı
- Cilt bakım uygulamaları
- Yorgunluk hissi
Aşağıda geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemlerinden bazıları detaylı olarak açıklanmıştır:
1 – Fitoterapi
Fitoterapi; bitkilerin çeşitli hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde uygulanması yöntemidir. Tedavi için kullanılan tıbbi bitkilerin dozunun doğru ayarlanması hastalığın tedavisinde en önemli unsurlardan biridir. Bu uygulamalara genellikle;
- Mide ve bağırsak hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- İdrar yolu rahatsızlıkları
- Otizm
- Kronikleşen enfeksiyon
- Otoimmün hastalıkları
- Kronik yorgunluk
- Parkinson hastalığı
- Kilo durumunun kontrolünde başvurulmaktadır.
2 – Ozon Terapi
Ozon tedavisinde kullanılan gazdır. Ozon gazı iyileştirici özelliği ile bilinse de antimikrobiyal ve antienflamatuvar etkilere sahiptir. Ozon ve oksijenin karıştırılması ile sistemik ya da lokal olarak uygulanmaktadır. Tedavinin uygulama metodundan biri majör otohemoterapidir. Yöntemi ise; hastadan alınan kana gerekli miktarda ozon gazı verilerek hastaya tekrar enjekte edilmesidir. Genellikle;
- Bağışıklık güçlenmesinde
- Nefes alma şikayetlerinde
- Vücuttaki enfeksiyonun tedavisinde uygulanmaktadır.
3 – Akupunktur
Yaklaşık olarak 3000 yıldır uygulanan bu tedavinin prosedürü vücudun belli noktalarının çeşitli uyarıcılar (elektrik, iğne, ısıtma, lazer ışını) ile uyarılarak enerji akışının sağlanmasıdır. Yan etkisinin olmaması ile bilinmektedir. Kadim bir tedavi yöntemi olan akupunktur, şu tıbbi durumlarda uygulanmaktadır:
- Depresyon
- Nörolojik rahatsızlıklar, anksiyete
- Astım hastalıkları
- Migren
- İskelet sistemi ağrıları
- Kas ağrıları
- Mide-bağırsak sistem hastalıkları
- Dizde kireçlenme
- Romatoid artrit
- Fıtık ve kas tedavisi
- Diş ağrıları
- Genel iyi olma hali
3 – Mezoterapi
Çeşitli ilaç ve sıvıların enjeksiyon yardımı ile vücudun dış yüzeysel tabakasına uygulanması mezoterapi olarak adlandırılmaktadır. Genellikle estetik uygulamalarda tercih edilen bu yönteme;
- Kırışıklık tedavisi
- Selülit ve spor yaralanmalarının tedavisi
- Saç dökülmeleri (Saç mezoterapisi)
- Yağların erimesinde ve obezite hastalarında
- Genital bölgenin estetiği
- Eklem ağrılarında
- Fıtık tedavisinde
- Cilt bakımı uygulamalarında başvurulmaktadır.
4 – Hacamat Tedavisi
Hacamat tedavisinin yaklaşık 5000 yıldır uygulanmakta olduğu bilinmektedir. Kültürümüzde halkın en sık başvurduğu geleneksel tedavi yöntemlerinden biridir. Birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Vücudun belli bölgelerinden vakumlama yöntemiyle kan alınması prosedürüdür. Kan alınacak bölgeye neşter ile çizikler atılarak cam kupa ya da bardaklarla kan çekilmektedir.
Ayrıca hacamatın hangi bölgelere uygulandığı hakkında detaylı bilgi almak için “Hacamat Bölgeleri (Noktaları) Nelerdir?” yazımıza da göz atabilirsiniz.
5 – Osteopati
El ile tedavinin uygulanması ile birçok hastalığın tedavisinde tercih edilmektedir. Yalnızca hastalığın tedavi edilmesi ile ilgilenmez, kişinin yaşadığı rahatsızlığın kaynağına ulaşarak tekrarlamamasını amaçlamaktadır.
- Kas ve eklem ağrıları
- Duruş bozuklukları
- Stres tedavisinde kullanılmaktadır.
6 – Biyoenerji
İnsan vücudunda doğal olarak bulunan enerji biyoenerjidir. Fiziken, ruhen ve zihnen üç enerji alanına sahibizdir. Bu enerjilerin toplamı ise içselleştirdiğimiz biyoenerjidir. İnsan bedenindeki enerji termal kamera gibi yöntemlerle gözlemlenebilmektedir. Bu tedavi ile kişinin sahip olduğu mevcut rahatsızlıklar giderilmektedir.
7 – Damariçi Beslenme (Multivitamin)
İnsan vücudunun günlük olarak alması gereken vitaminler bulunmaktadır. Bu vitaminlerin yeterli düzeyde alınmaması durumunda vücutta çeşitli sıkıntılar oluşmaktadır. Bunlar; yorgunluk hissi, tükenmişlik, cildin kolay morarması, baş ağrısı gibi durumlardır. Prosedür; doğrudan damar içine vitamin ve mineral gibi değerlerin enjekte edilmesidir.

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları vücudu bütünsel olarak ele almaktadır. Uygulanan tedaviler ile kişinin şikayetlerinin azaltılarak iyileşmesi ile yaşam kalitesinin artırılması hedeflenmektedir. Tıbbi yöntemlerde cerrahi müdahale ile tedavi edilen hastalıklar haricindeki rahatsızlıklarda uygulanmaktadır.
Uygulanan tedavide herhangi bir yaş sınırlaması bulunmamaktadır. Her yaştan bireye uygulanan GETAT tedavileri kişinin yaşam biçimini değiştirerek hastalıkların tedavi edilmesini sağlamaktadır.
Geleneksel yöntem ile tedavi amaçlı uygulanan hastalıkların bazıları şu şekildedir:
- İskelet Sitemi Hastalıkları: Kas hastalıkları, yumuşak doku romatizmaları, iltihaplı eklem romatizmaları, fıtık tedavisi, dizlerde kireçlenme
- Kulak- Burun-Boğaz Hastalıkları: Ses tellerinde oluşan problemler, vertigo, sinüzit, duyu kaybı, meniere
- Ürogenital Sistem Hastalıkları: Adet döngüsünde bozukluk, rahim ve yumurtalık kisti, prostat, erken menopoz, idrar yolu enfeksiyonları ve kısırlık
- Metabolizma Sorunları: Bağışıklığın düşük olması, genel yorgunluk hali, obezite ve zayıflık
- Solunum Yolları Hastalıkları: Saman nezlesi, kronikleşen sinüzit ve bronşit, astım
- Cilt Hastalıkları: Sedef, egzamam, akne ve sivilce oluşumu, roza, ürtiker
- Sindirim Sistemi Hastalıkları: Reflü, gastrit, midede ülser, onikiparmak bağırsağında ülser, ishal, kabızlık, basur (hemoroit), karaciğer rahatsızlıkları
- Göz Hastalıkları: Sarı nokra, damar tıkanıklığı, glokom, şekere bağlı retinopati
- Çocuk Hastalıkları: DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu), otizm, iştah eksikliği
- Ruhsal Hastalıklar: Depresyon, uyku düzeninde bozukluk, migren, baş ağrıları, huzursuz bacak sendromu, panik atak, anksiyete bozukluğu
- Kalp Hastalıkları: Ritim bozuklukları, hipertansiyon, varis, dolaşım bozuklukları
Ayrıca kanser hastalarının tedavisinde destek olması için uygulanmaktadır.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Yapıldığı Bir Merkeze Gitmeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
GETAT uygulamaları alanında uzman hekimler tarafından uygulanmaktadır. Tedavinin güvenilirliğinin sağlanması için sağlık kuruluşuna başvurmanız önemlidir. Dikkat etmeniz gereken hususlar ise şu şekildedir:
- Tercih ettiğiniz sağlık kurumunun GETAT uygulamaları için sertifikalarının ve tedaviler için izin belgelerinin olmasına dikkat etmelisiniz.
- Tedaviyi tarafınıza uygulayacak hekimin Sağlık Bakanlığı tarafından tedaviyi uygulayabileceğine dair sertifikasının olması önemlidir.
- Diş tedavisinde geleneksel yöntem uygulayacak hekimin yalnızca bu alanda uzman olan bir diş hekimi olması gerekmektedir. Diş haricindeki diğer uygulamalar farklı hekimler tarafından uygulanmaktadır.
- Tedavi öncesinde imzalamanızı istenen belgeyi detaylı olarak okumalı sonrasında işlemi yaptırmalısınız.
Sık Sorulan Sorular
Geleneksel tıp uygulamaları vücudumuzun enerji bakımından dengesini sağlamayı amaçlamaktadır. Birçok hastalık farklı uygulamalar ile tedavi edilmektedir. Bu hastalıklar; astım, KOAH, obezite, nikotin bağımlılığı, sindirim sistemi hastalıkları ve nörolojik hastalıklardır.
2014 yılında yayınlanan yönetmelik gereğinde geleneksel tıp uygulamaları yalnızca ilgili alanda sertifikaya sahip hekimler tarafından uygulanmaktadır. Diş uygulamaları ise sadece diş hekimlerince uygulanmaktadır.
Modern tedavi yöntemlerinin aksine geçmişten bugüne uygulanan alışılagelmiş tedavi yöntemleri haricindeki tedavilerdir. Bu tedavilerde farklı teknikler ve ürünler kullanılmaktadır. Etkisi test edilmiş ve onaylanmış işlemler olması sebebi ile tamamlayıcı tedavi olarak adlandırılmaktadır.
Geleneksel tıp kavramı; Dünya Sağlık Örgütü tarafından, sağlığı korumayı ve tedavi etmeyi amaçlayan bitkilerin, hayvansal ürünlerin, vitamin ve mineral ile yapılan uygulamaların, egzersizlerin ve el ile yapılan tekniklerin bütünüdür. Hacamat, sülük tedavisi, akupunktur, osteopati, hipnoterapi gibi uygulamaları içerir.
Tamamlayıcı tıp; alternatif topta kullanılan ürünlerin ve yöntemlerin sağlık tedavilerine ek olarak destek olması amacıyla uygulanmasıdır. Modern tıpta kullanılan tedavi protokollerine destek olması amacıyla tercih edilmektedir.
Hemşirelerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yapabilmesi için yönetmelikte herhangi bir madde bulunmamaktadır. Tedavi yalnızca kendi alanında tedaviyi uygulayabileceğine dair sertifikası bulunan hekimler tarafından uygulanmaktadır.
Geleneksel tıp uygulamaları modern tedaviye alternatif olan yöntemler değildir. Bu yöntemler kişinin tedavi olmasını sağlarken hastalıklardan korunmada da önemli rol oynar. Bu sebeple alternatif kavramını kullanmak yerine tamamlayıcı tıp kavramını kullanmak daha doğrudur.