Haşimato Hastalığı Nedir, Nelere Yol Açar, Nasıl Anlaşılır? Tedavisi

Haşimato hastalığı, genetik faktörler, bazı dış etkenler ve bağışıklık sistemi bozukluklarına bağlı olarak otoimmün bir tiroid hastalığıdır. Genellikle doğal yöntemlerle hastalığın gelişmesi ve yayılımı azaltılabilse de kesin çözüm yolu hormon tedavisine yönelik uygulamaları içeren uzman müdahaleleridir.

Bağışıklık sistemindeki bozukluklar gibi sebepler tiroid bezlerinde de işlevsel bozukluklara sebep olabilir, bu fonksiyonel bozukluklardan biri olan Haşimato hastalığı hormonal bir hastalıktır. Hastalık ilerleyici ve yavaş bir şekilde yayılım gösteren bir özellik sergiler. Haşimato hastalığı olan kişilerde genellikle yorgunluk, aşırı kilo alımı, bünyenin zayıflaması ile sık hastalıklar yaşanması, saç dökülmesi gibi durumlar gözlenmektedir. Belirtileri gözlemleyen kişiler hormonal hastalıklara bakan İç Hastalıkları veya Endokrinolog uzmanı doktora başvurmalıdır.

Haşimato tiroidi belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız ancak emin değilseniz öncesinde aile hekiminde test yaptırabilir ve danışabilirsiniz. Hastalıktan emin olmak için iç hastalıkları veya endokrinoloji bölümüne gittiğinizde öncelikle tiroid hormon düzeyleri incelenir, yayılımını yavaşlatacak müdahaleler uygulanır ve tüm tedavi süreçlere yayılarak yapılmaktadır.

Haşimato Hastalığı (Tiroidi) Nedir?

Boğaz bölgesinde bulunan tiroid bezlerinin hormonal bir bozukluğu olarak özetlenebilecek Haşimato hastalığı otoimmün bir hastalıktır. Otoimmün hastalıklar bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırdığı hastalıklar olarak bilinir. Bu açıdan bağışıklık sisteminin tiroid bezini hedef aldığı ve tiroid hücrelerinin yüzeyinde bulunan reseptörlere zarar verip zedelediği bu hastalık tamamen otoimmün bir hastalık olarak tanımlanabilecektir.

Haşimato tiroidi (hastalığı) genellikle lenfosit infiltrasyonu ile karakterizedir, yani lenfosit adı verilen bağışıklık hücreleri tiroid dokusuna sızar, lenfositler, tiroid hücrelerine zarar verir ve tiroid bezinin boyutunu artırarak büyümesine neden olur. Bununla birlikte, zamanla tiroid bezindeki hücreler hasar görür ve yeterli miktarda tiroid hormonu üretemez hale gelir, bu da hipotiroidizme (tiroid bezinin yetersiz çalışmasına) yol açar.

Tiroid hastalığı olarak da yaygın kullanılan Haşimato, tiroid bezlerinde oluşturduğu fonksiyonel bozuklarla birçok komplikasyona da sebep olabilmektedir. Bu komplikasyonlar arasında, Guatr, Nodül, Romatoid artrit, Tip-1 diyabet gibi farklı hastalıkların oluşumuna da tetikleyebilmektedir.

Haşimato Hastalığı Neden Olur, Tehlikeli Bir Hastalık mı?

Yayılımın ve fark edilme sürecinin durumuna göre tehlikeli olup olmayacağı anlaşılabilen Haşimato hastalığının nedenleri arasında birçok farklı faktör yer almaktadır. Tiroid bezlerinde oluşan bu hastalık her kişi için farklı sebebe dayandırılabilir. Genel olarak cinsiyet, genetik faktörler, yaş, gibi etkenlere dayandırılan bu tiroid bozukluğu için daha birçok etmen sayılabilecektir.

Haşimato hastalığına sebep olan faktörler arasında şunlar sayılabilir:

Hormonal değişiklikler
Yaş (özellikle 35-50 yaş aralığında sık gözlenir)
Cinsiyet (kadınlarda görülme sıklığı çok daha fazla)
Stresli yaşam ve depresyon hali (hormonları yavaşlatabilir)
Genetik faktörlere bağlı hormonal bozukluklar

Haşimato tiroidi hastalığı erken teşhis edildiği ve düzenli doktor muayenesi, ilaç tedavisi ve beslenme alışkanlıkları uygulandığı durumda tehlikesiz bir hastalıktır. Ancak hastalık yayılım gösterdiği durumda komplikasyonlara da sebebiyet vereceği için tehlikeli bir hal alabilecektir. Bu sebeple belirtileri gözlediğiniz durumda uzman doktora danışmanız önemlidir.

Haşimato Hastalığı Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?

Tiroid hastalığı yani Haşimato belirtileri arasında birçok sebep sayılabilmektedir. Genel olarak tiroid bezlerinde olan fonksiyonel bozukluklar kadın ve erkeklerde farklı tipte belirtileri doğurabilmektedir. Kilo ve yaş gibi kişisel özelliklere göre de farklı belirtileri olabilen Haşimato hastalığının en yaygın belirtileri arasında ses kısıklığı, yorgunluk, adet düzensizlikleri gibi etmenler sayılabilir.

Genel olarak Haşimato tiroidinin belirtileri şunlardır:

Depresyon ve anksiyete
Konuşma ağırlaşma (ses kısıklığı)
Soğuğa karşı direncin azalması
Kabızlık
Odaklanmada zorluk
Aşırı kilo alma
Nabız düşüklüğü
Kadınlarda adet düzensizlikleri
İştahta azalma
Saç dökülmeleri
Cilt kuruluğu

Bunun gibi belirtileri gözlemlediğinizde iç hastalıkları veya endokrinoloji bölümüne danışabilirsiniz. Hashimoto tiroiditi tanısı, klinik belirtilere dayalı fizik muayene, kan testleri ile tiroid hormon düzeylerinin ve antitiroid antikorlarının değerlendirilmesi ve tiroid ultrasonografisi gibi görüntüleme yöntemleriyle konulmaktadır.

Tiroid tedavisi sürece yaygın bir uygulama olduğundan, doktorunuz beslenme alışkanlıklarınızda değişikliklere gitmenizi ve belirli ilaçları düzenli kullanmanızı size önerecektir.

Tanı Nasıl Konulur, Hashimato Hangi Tahlille Belli Olur?

Doktorunuzla görüşme sürecinde önce boyun bölgenizde fiziki muayene yapılır. Bu muayenede tiroid bezinin anormal bir durumu içerip içermediği kontrol edilir. Bununla birlikte kan testi uygulanır. Kan testinde tiroid hormonları olan T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) seviyeleri ölçülmektedir, bu hormonların düşük olması gereklidir. Ayrıca kan testinde, tiroid uyarıcı hormon (TSH) ve tiroid antikorlarının (anti-TPO ve anti-tiroglobülin) seviyeleri de test edilir, yüksek çıkması Haşimato tiroidinin varlığının belirtisidir.

Ek olarak fiziki muayene ve kan testleri ile birlikte doktorunuz hastalığın teşhisinde ultrasonografiden de yararlanabilecektir. Ultrasonografi ile tiroid bezinin boyutundaki anormal değişimler doğrudan gözlemlenir.

Haşimato Tiroid Kanserine Sebep Olur mu, Belirtisi Nedir?

Tiroid kanseri tiroid bezindeki hücrelerin kontrolsüz büyümesinden ve yayılmasından oluşan bir kanser türüdür. Haşimato bu kansere doğrudan sebep olmamaktadır, ancak tiroid hormonlarında fonksiyonel bozukluklara sebep olduğundan kanserin oluşumunu ve yayılımını hızlandırıcı bir etkiye sahiptir.

Tiroid kanserinin en yaygın belirtileri şunlardır:

Boyunda bir yumru veya şişlik hissi
Boyun veya kulak ağrısı
Ses kısıklığı veya değişiklikleri
Nefes almada veya yutkunmada zorluk

Haşimato Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tiroid hormonu bozukluğu kaynaklı Haşimato hastalığının tedavisinde farklı yaklaşımlar uygulanabilmektedir. Eğer Haşimato tiroidinin yayılımı henüz düşük seviyelerde ise doktorunuz düzenli aralıklarla kan testi isteyip cerrahi müdahale gerektirmeden de tedaviye yönelebilmektedir. Bunun dışında tiroid hastalığının aşırı gelişmesi sonucu tiroid bezlerinin çıkarılması gibi ameliyat süreçlerini gerekli kılabilecektir.

Haşimato tedavisinde kullanılan yöntemler şu şekilde özetlenebilir:

1. İlaç Tedavisi ve Düzenli Takip

Haşimato tiroidi çok gelişmemiş durumda ise doktorunuzun ilk tercih edeceği yöntem ilaç uygulamasıdır. Genel olarak verilen ilaçlarla birlikte belli beslenme düzeni de oluşturulmaktadır. İlaç tedavisi ile tiroid bezlerindeki değişim 6 aylık veya duruma göre 1 yıllık sürelerle kan testi, ultrason gibi muayenelerle düzenli takip edilir.

2. Levotiroksin Tedavisi

Haşimato tiroid bozukluğu ile tirod hormonlarında meydana gelen bozukluklar, Levotiroksin (T4) ilacının kullanılması ile desteklenir. Bu ilaç, vücudun tiroid hormonunu normal düzeylere getirerek hipotiroidizm semptomlarının azaltılmasını amaçlamaktadır. Hastanın tiroid bezlerindeki hormonal duruma göre belirli dozda uygulanmaktadır.

3. Ameliyat ile Tedavi (Tiroidektomi)

Tiroid hormonlarındaki bozukluklar Haşimato hastalığı ile tirodlerde Guatr (Aşırı tiroid şişkinliği) gibi hastalıklara sebebiyet vermişse cerrahi uygulamalar gerekli olabilecektir. Doktorunuz duruma göre Guatr hastalığını tedavi etmek için tiroid bezlerinin tamamının veya bir kısmının çıkarılması gibi prosedürleri tercih edebilir. Bu işleme tiroidektomi de denilmektedir.

Haşimato Hastası Neler Yemeli?

Genel olarak Haşimato hastası kişiler sağlıklı beslenme programlarıyla tiroid fonksiyonlarını destekleyebilir ve ilerleyen hastalığı yavaşlatabilmektedirler. Yanlış beslenme alışkanlıkları ise ters şekilde tiroid bezlerine daha çok zarar vermektedir. Bu açıdan tiroid bezlerinde hastalık gelişen kişiler, uzman bir doktora danıştıktan sonra belirli besinlerin tüketimini listesine dahil etmesi sağlıklı tercih olacaktır.

Haşimato hastalığı olanların tüketebileceği gıdalar arasında şunlar sayılabilecektir:

Omega-3 yağ asidince zengin deniz ürünleri (Somon, uskumru, sardalya, alabalık, ton balığı vb.)
Lif ve vitamin açısından zengin yeşillikler (Ispanak, brokoli, roka, marul, pırasa, karalahana gibi)
Deniz yosunları ile yapılan suşi benzeri gıdalar (Yosunlar iyot açısından oldukça zengindir)
Hindistan cevizi, zeytin gibi yağ açısından zengin besinler ve yağları
Yoğurt, kefir, turşu, peynir gibi fermente gıdalar
Pirinç, soya, patates, karabuğday, kinoa gibi glutensiz tahıllar
Çilek, kivi, elma, nar, havuç, kabak, enginar gibi antioksidan zengini meyve ve sebzeler
Ceviz, fındık, fıstık, badem, tohum içerikli yağ zengini kuruyemişler

Bu besinler tiroid bezlerine iyi gelen besinlerdir. Ayrıca iyot da tiroid için oldukça önemli bir mineral olduğundan gıdalarda iyotlu tuz kullanılması da sağlıklı bir tercih olabilecektir. Bu içerikte yer alan bilgiler tavsiye niteliğinde değildir, uzman doktorunuza danışarak bu takviyeleri almanız en sağlıklı tercih olacaktır.

Haşimato Tiroidi Olanlar Ne Yememeli?

Boğazlarında Haşimato tiroidi hastalığı olan kişiler belirli gıda takviyeleri ile beslenmesi gerektiği gibi bazı gıdalardan kaçınması da hastalığın yayılımını azaltmak açısından önemlidir. Genel olarak kafein, gluten, şeker, işlenmiş gıdalardan kaçınılması gereklidir. Ancak tüm bu gıdalardan tamamen kaçınılması mümkün olamayacağından sık tüketimleri mevcutsa oldukça aza çekilmelidir. Örneğin Türk kahvesini çok tüketen birisi günlük tüketimini bir ile sınırlandırabilir, tabi yine doktoruna danışması en sağlıklısı olacaktır.

Haşimato tiroid hastalarının tüketim listesinden çıkartması ya da azaltması gereken gıdalar genel olarak şunlardır: