Latinceden bir kavram olan jinekomasti; jineko (kadın) ve masti (meme) kelimelerinin birleşiminden meydana gelmektedir. Kadın memesi olarak literatürde yer alan bu kavramın günümüzdeki karşılığı erkeklerde “kadın tipi meme” görülmesidir. Erkeklerin psikolojisini etkileyen bu durum tek memede meydana gelebileceği gibi her iki memede de görülebilmektedir.

Jinekomasti Nedir?

Erkeklerde memenin iyi huylu olarak gelişerek büyümesi jinekomasti olarak adlandırılmaktadır. Yapılan araştırmalara göre her 3 erkekten birinde meme büyümesi görülmektedir. Genellikle ergenlik döneminde görülen jinekomasti bebeklik ve yaşlılıkta da oluşabilir.

Türkiye’de erkekler üzerinde yapılan bir araştırma sonuçlarına göre ergenlikte jinekomasti görülme oranı %34.6 olarak bulunmuştur. Sağlık açısından bir sorun oluşturmasa da kişinin psikolojisi üzerinde olumsuz bir etkiye neden olmaktadır. Kişinin kendisinden utanmasına ve estetik açıdan güzel bulmamasına yol açmaktadır.

Ciddi bir rahatsızlık olarak görülmeyen jinekomastinin tedavisi ortaya çıkış sebebine göre değişmektedir. Bazı durumlarda kendiliğinden iyileşirken bazı durumlarda hastaya medikal tedavi uygulanmaktadır. Duruma göre cerrahi operasyon ile müdahale edilmektedir. (kaynal_

Jinekomastinin Nedenleri Nelerdir?

İnsan vücudunda salgılanan östrojen ve testosteron hormonlarının düzensiz bir şekilde salgılanması jinekomasti oluşmasına neden olmaktadır. Yani erkeklerde testosteron hormonunun östrojen hormona göre daha az salgılanması jinekomasti oluşturabilir. Bunda tıbbi, bir durumun etkisi bulunmamaktadır, doğal olarak meydana gelmektedir.

Meme büyümesi ile jinekomasti oluşumunda birçok faktör etkili olmaktadır. Faktörler 5 başlık altında incelenebilir. Bunlar şu şekildedir;

• Doğal olarak görülen hormonal değişiklikler
• İlaç kullanımının etkisi
• Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı
• Sağlık sorunları
• Bitkisel ürünler

1. Doğal Olarak Görülen Hormonal Değişiklikler

Testosteron ve östrojen hormonları insan vücudunda doğal olarak salgılanan cinsiyetin özelliklerine göre ayrışan hormonlardır. Östrojende görülen meme büyümesi kadınlara ait bir özellik iken, östrojen hormonu vücutta kıl oluşumu ve kas kütlesine etki eden erkeklere ait özelliktir. 

Burada bilinmeyen nokta erkeklerin östrojen hormonunu düşük seviyede sentezlemesidir. Bu seviyenin artış göstermesi ile normalden daha fazla olması jinekomasti oluşumuna neden olabilmektedir. Hormonlara bağlı olarak 3 şekilde görülür:

• Bebekler: Erkek bebeklerin anne karnında anneden aldığı östrojen hormonuna bağlı olarak büyük meme görülmektedir. Meme dokusu doğumu takip eden 2-3 hafta içerisinde kaybolmaktadır.
• Ergenlik dönemindeki gençler: Ergenlik döneminde görülen hormonal değişikliklerin etkisi ile jinekomasti oluşabilmektedir. Büyüyen meme dokusu 6 ay ve 2 yıl arasındaki bir süreçte eski haline dönmektedir.
• Erişkinler: Erişkin dönemindeki 50-69 yaş arasındaki her 4 erkekten birinde jinekomasti oluşumu görülmektedir.

2. İlaç Kullanımının Etkisi

Bazı ilaçların kullanımı jinekomasti oluşumuna neden olabilmektedir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

• Prostat kanseri tedavisinde kullanılan ya da prostat oluşumuna engel olarak tüketilen ilaçlar
• AIDS hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Anksiyete ilaçlarının bazıları
• Antidepresan ilaçlarında trisiklik grubundakiler
• Kemoterapi ilaçları
• Kalp ilaçlarının bazıları 
• Kalsiyum kanal blokörleri (kbb)

3. Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullanımı

Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı jinekomastiye neden olabilmektedir. Amfetamin, eroin, metadon ve marihuana gibi maddeler jinekomasti oluşumunda rol oynayabilir.

4. Sağlık Sorunları

Sağlık sorunları hormonların düzensiz ve dengesiz salgılanmasına neden olurken meme dokusunda büyümeye neden olabilmektedir.

• Kanser hücreleri (Tümörler): Böbrek üstü bezlerinde (adrenal), hipofiz bezlerinde ve testilerde görülen kanser hücreleri cinsiyet üzerinde etkili olan hormonlarda dengesizlik oluşturabilir.
• Hipertiroidizm: Tiroit hormonlarının normalden daha fazla salgılanması meme dokumasında büyümeye yol açabilir.
• Karaciğer problemleri ve siroz: Karaciğere bağlı olarak hormonların düzensiz salgılanmasıdır.
• Açlık: Vücudun uzun süre açlığa maruz kalması testosteron seviyelerinde düşmeye neden olsa da östrojen hormonunda azalma görülmemektedir. 
• Böbrek yetmezliği: Diyaliz tedavisi gören erkeklerde jinekomasti görülebilmektedir.
• Hipogonadizm: Hipofiz bezlerinin yetersiz olması testosteron hormonun üretiminin azalmasına yol açabilmektedir.

5. Bitkisel Ürünler

Bitkisel ürünlerden elde edilen çay ağacı, lavanta ya da farklı yağlarda düşük seviyede östrojenik aktivite bulunmaktadır. Aynı zamanda şampuan, sabun ve üretilen losyonlarda da bu etki görülebilir.

Jinekomasti Evreleri Nelerden Oluşur?

Erkeklerde jinekomasti sıklıkla bebeklik, ergenlik ve yetişkinlik döneminde görülmektedir. Cerrahi müdahalenin nasıl yapılacağı ise 3 evrede incelenebilir.

1. Evre: Memenin areola (meme başı) kısmında büyüme görülür, meme hafif bir biçimde çıkıktır. Sarkma görülmemektedir.
2. Evre: Meme dokusu fazlalaşmaktadır. Orta olarak derecelendirilen büyüme görülür. Deride fazlalık bulunmamaktadır. Sarkma görülmemektedir.
3. Evre: Meme uçlarındaki fazla dokuda sarkma görülür, deride de sarkma meydana gelmiştir. Meme boyutu ileri derece büyüklüktedir. Kadın memesi şeklinde görülebilir.

Jinekomasti Risk Grupları 

• Ergenlik dönemindeki gençler
• 50-69 yaş arasındaki yaşlılar
• Kas kütlesini ve atletik performans düzeyini artırmak için steroid ve androjen madde kullanan bireyler
• Tiroit bezi düzensiz çalışanlar ya da tiroit hastaları
• Karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar
• Klinefelter sendromu görülen erkekler

Jinekomastinin Belirtileri Nelerdir?

Jinekomastin belirtilerinin başında meme dokusundaki şişliktir. Meme gözle görülebilecek şekilde büyümektedir. Bu büyüme her iki memede eşit görülmeyebilir. Büyüme oranı kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Genel olarak memede görülen değişiklikler şu şekildedir:

• Memede şişlik
• Göğüslerde hassasiyet oluşması
• Ağrı 
• İki memeden ya da birinde görülen akıntı

Jinekomasti Nasıl Teşhis Edilir?

Jinekomastinin teşhis edilebilmesi için her iki meme de doktor tarafından el ile muayene edilmektedir. Memenin baş kısmında veya arkasında bir kitle ele gelir bu kitle ceviz büyüklüğünde olabilir.

Muayene bulguları doğrultusunda hastaya USG uygulanarak bulgular doğrulanır. USG sonuçları doğrultusunda hastada hangi evrede büyüme olduğu tanımlanarak tedavi planlaması yapılmaktadır.

USG haricinde hastaya; MR, doku biyopsisi, bilgisayarlı tomografi, testis ultrasonu gibi testler uygulanabilir. Bu süreçte; sağlık geçmişinizi, kullandığınız ilaçları ve bitkisel ürünleri doktorunuza bildirmeniz önemlidir. Meme dokusunda görülen büyüme bazen jinekomasti ile ilgili olmayabilir. Ek değerlendirmelerin yapılması için gerekmektedir.

Jinekomastinin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tedaviye başlanmadan önce hastalığın tanımlanması ve etkenlerin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu sebeple endokrinoloji uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Jinekomasti tanısı konulması durumunda tedavi seçeneklerinin sunulması jinekomastinin tipine göre değişiklik göstermektedir.

Genellikle ergenlik dönemindeki bireylerde Nydick sınıflandırması kullanılarak tedaviye yanıt ve süreç ölçülmektedir. Sınıflandırmanın ölçütü memedeki areolanın (meme başındaki kahverengi kısım) altında yer alan meme doku diskinin büyüklüğüdür. Bu diskin çapı;

• 4 cm’den küçük ise herhangi bir tedavi uygulanmadan beklenmektedir.
• 4-6 cm aralığında ise medikal tedavi uygulanmaktadır.
• 6 cm’den büyük olması durumunda hastaya cerrahi müdahale uygulanmaktadır.

İlaç tedavisinin hastaya uygulanması durumunda etkisi yaklaşık 2 hasta içerisinde görülmektedir. Düzenli olarak ilaç tedavisinin takibi yapılmalıdır.  Ameliyat ile tedavi edilmesi durumunda iki yöntem tercih edilmektedir. Bunlar:

• Liposuction tedavisinin uygulanmasıdır. Meme bezlerine bir işlem yapılmadan meme yağı alınır.
• Mastektomi operasyonunda ise memede hem bez hem yağ dokusu alınır. Kesi açılarak müdahale edilmektedir.

Jinekomasti Tedavisi Neden Ergenlik Çağında Olan Gençlere Uygulanmaz?

Jinekomastinin tedavi edilebilmesi için hormonların dengeli bir şekilde salgılanması önemlidir. Ergenlik döneminde vücut hormonlarının dengesiz salgılandığı bireylere tedavi yapılması durumunda sonradan meme büyümesi görülebilir. Bu sebeple tedavinin ergenlik sonrası sürece ertelenmesi önemlidir. Ergenlik dönemi sonrasında memede oluşan büyüme kendiliğinden kaybolabilir. Bu sebeple bu süreçte beklemek daha faydalı olabilir.

Spor veya Egzersizlerle Jinekomasti İyileştirilebilir mi?

Jinekomasti yapısına sahip erkek göğüs yapısı spor veya egzersizlerle geçmemektedir. Ancak spor ve egzersiz göğüs yapısı altındaki yağ oluşumlarını azalttığından görünümü az da olsa etkileyebilecektir. Kesin çözüm jinekomasti ameliyatı ile görünümün kalıcı olarak düzeltilmesidir.

Jinekomasti Ameliyatı Anestezi Şekli

Jinekomastinin hangi şekilde uygulanacağı anestezi türünü de belirlemektedir. Liposuction uygulanacaksa sedasyon ya da lokal anestezi yeterli olabilmektedir. Bu tedavi türünde hasta hemen taburcu edilebilir. Eğer kesi açılarak müdahale edilecekse işlem genel anestezi altında uygulanmaktadır. Hastanın müdahale sonrasında 1 gece hastanede gözlem altında tutulması gerekebilir.

Jinekomasti Ameliyatı

Jinekomastinin tedavisinde uygulanan en etkili yöntem cerrahi müdahaledir. Bu müdahalenin nasıl yapılacağı, doktor ile yapılan görüşme ve elde edilen bulgular doğrultusunda belirlenmektedir. Farklı şekilde görülen jinekomasti sınıflandırılarak farklı yöntemler ile müdahale edilmektedir. Örnek olarak;

• Yağlı doku: Hastada memenin büyümesine sebep olan fazla yağ dokusudur. Genellikle liposuction yöntemi ile tedavi edilmektedir.
• Karışık doku: Grandüler doku ve yağ dokusu memenin büyük olmasına sebep olmaktadır. Cerrahi işlem ve liposuction birlikte uygulanmaktadır.
• Grandüler doku: Meme dokusu sert bir yapıdadır bu sebeple yalnızca cerrahi işlem uygulanmaktadır.

Diğer bir sınıflandırmada meme dokusu ve derinin miktarı ölçülerek cerrahi müdahalenin tipi belirlenmektedir. Cerrahi operasyon uygulanması durumunda işlem yaklaşık 1-1,5 saat sürmektedir.

Jinekomasti Ameliyatı Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uygulanan tedavi yöntemi cerrahi bir işlemdir. Bu sebeple ameliyattan önce hastanın dikkat etmesi gereken bazı durumlar bulunmaktadır. İyileşme sürecinin hızlı olması ve sağlıklı bir operasyon süreci için dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:

• Ameliyattan önceki iki hafta boyunca hasta uzun süreli güneş ışınlarına maruz kalmamalıdır. Güneş ışınlarının yanıklara ve izlere sebep olması cerrahi müdahaleye engel olabilmektedir.
• İşlem öncesinde hastanın grip, soğuk algınlığı ya da idrar enfeksiyonu gibi hastalıklar geçirmemiş olması önemlidir. Son bir hafta içerisinde geçirilen rahatsızlıklar le ilgili doktor bilgilendirilmelidir.
• Operasyondan 1 ay önce sigara tüketimi sonlandırılmalıdır. Son 48 saat içerisinde alkol tüketmemiş olmak operasyonun sağlıkla sonuçlanması bakımından önemlidir.
• Operasyondan önceki 5-6 saat içerisinde herhangi bir yiyecek içecek tüketilmemelidir.
• İşlemden önceki iki hafta boyunca kan sulandırıcı etkiye sahip gıdalar tüketilmemeli ilaçlar kullanılmamalıdır.

Jinekomasti Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Operasyon sonrasında yaşanan süreç uygulanan tekniğe göre değişiklik göstermektedir. Uygulanan teknik liposuction ya da vaser ise iyileşme süresi oldukça kısa sürmektedir. Vaser ya da lazer liposuction yağ dokusunun fazla olduğu durumlarda uygulanmaktadır. Müdahaleden 3 hafta sonra kişi birçok aktiviteyi rahatlıkla yapabilir ve sonuçlar gözle görülmektedir.

• Ameliyat sonrasında işlem yapılan bölgede ödem ve şişik görülebilir. 1 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşmektedir.
• Kas ağrılarının görülmesi normaldir bu sebeple ameliyat sonrasında dinlenmek ve omuzları fazla hareket ettirmemek daha hızlı iyileşmek bakımından önemlidir.
• Ameliyat sonrasında duş 3. gün itibariyle çok uzun sürmeden alınabilir. 
• Yürüyüşler üçüncü günden sonra hafif tempoda yapılabilir.
• Ameliyat sonrasında en az 3 hafta süreyle ağır eşya kaldırılmamalı, zorlayıcı egzersizlerden kaçınılmalıdır.
• Operasyon sonrasında takılan korse doktorun önerdiği süre boyunca (yaklaşık 3 hafta) çıkarılmaması önemlidir. Korse ödem ve şişlik gibi komplikasyonların azalmasında etkilidir.
• Tedavi sonrasında enfeksiyon oluşmaması için yaklaşık 3 hafta denize ve havuza girilmemelidir.

Jinekomasti Korsesi Kullanımı

Medikal bir ürün olarak kullanılan jinekomasti korsesi, ameliyat sonrasında hastanın kullanması gereken bir üründür. Ameliyattan sonra kullanımına başlanan korse doktor tarafından size belirlenen süre boyunca kullanılmalıdır. Giyimi rahat olan bu ürün yaklaşık 2-3 hafta boyunca kullanılmaktadır. Üçüncü haftanın sonunda korse yalnızca uyanıkken özellikle bir aktivite sırasında kullanılmalıdır (3 hafta). Hasta toplamda 6 hafta korse kullanmalıdır.

Jinekomasti Ameliyatı Riskleri ve Komplikasyonları Nelerdir?

• Jinekomasti ameliyatı sonrasında meme dokusunda artışına bağlı olarak meme kanseri dışında bir riski bulunmamaktadır. Klinefelter sendromu görülen bireylerde meme kanseri riski 10-20 kat artış gösterebilir.
• Olası sorunlar estetik olarak nitelendirilmektedir. Göğüsler arasında eşit olmayan bir görüntü oluşabilir.
• Kesi yapılan bölgelerde enfeksiyon ya da kan toplama görülebilir.
• Deride renk değişikliği nadir olarak görülen risklerden biridir.
• Geçici olarak görülen ve kendiliğinden düzelen komplikasyonlar morarma ve ödem oluşumu gibi durumlardır.

Sık Sorulan Sorular